Помидор касалликларига қарши ўз вақтида курашинг!

• 25.Апреля.2023
• 1209

Помидор – бу қиш тугаши билан томорқаларда жуда кўп ўстириладиган ўсимлик ҳисобланади. Табиийки, барча ўсимликлар сингари уларга ҳам таъсир қилиши мумкин бўлган бир нечта касалликлар мавжуд.

Қўзиқоринлар, вируслар ва бактериялар доимо яширинган, шунинг учун уларнинг турлари ва аломатларини билиш яхши ҳосил олиш учун жуда фойдали ҳисобланади. Кўрайликчи, помидорнинг асосий касалликлари қандай ва улар қандай даволанади?

Алтернариоз

La alternarioz – бу ўсимликларнинг кўплаб турларига таъсир қиладиган қўзиқорин касаллиги. Помидор ўсимликларига ҳужум қиладиган касаллик Alternari solani деб номланади. У одатда барча қўзиқоринлар сингари, нам ва илиқ муҳитни афзал кўради, шунинг учун ундан бироз ҳушёр бўлишимиз керак.

Аломатлар

• Барглардаги думалоқ доғлар: улар жуда ўткир қирраларга эга.

• Пояда узун қора доғлар: шунинг учун уларни осонгина синдириш мумкин.

• Жигарранг доғли мевалар: баъзан қора.

Даволаш

Муаммони бартараф этиш учун бир қатор чоралар кўришимиз лозим. Булар: ортиқча суғоришни олдини олиш учун суғоришни жуда кўп назорат қилиш ва ўсимликни Mancozeb каби қўзиқоринлар билан даволаш лозим.

Кулранг чириган

Кулранг чириган – қўзиқорин турлари томонидан юқадиган касаллик Botrytis cinerea ҳисобланади. Касаллик шунингдек, боғ ва безак ўсимликларининг кўп сонли турларига ҳам таъсир қилади.

Аломатлар

• Барглар ва гуллардаги жигарранг доғлар: баргларда яшил пигмент тугай бошлайди, шунинг учун ўсимлик заифлашади. Гуллар узилиши мумкин.

• Кулранг туклар билан қопланган чириган мевалар: у аввал бир қисмдан бошланади ва кейин бутун помидорга тарқалади.

Даволаш

Бунинг учун тоза қайчи билан таъсирланган қисмларни кесиб ташлаш, бегона ўтларни олиб ташлаш ва помидор ўсимликларини фунгицид билан даволаш керак.

Вируслар одатда паразит ҳашаротларни ҳужайра сифатида ишлатади. Улар ўсимликни ёки унинг мевасини тишлагандан сўнг, вирус экинлар организмига киради ва ўша пайтда касаллик аломатлари сезила бошлайди. Уларни йўқ қилиш қийин, аммо олдини олиш мумкин.

Юртимизда помидорга тез-тез ҳужум қиладиган вируслар қуйидагича:

• Помидор тан вируси

• Помидор сариқ буруқ вируси

• Помидор тарвақайлаб кетган митти вирус

• Картошка вируси

• Бодринг мозаикаси вируси.

Помидор ўсимликларида кўринадиган аломатлар қуйидагилар:

• Чойшабдаги мозаикалар: яъни битта варақда биз турли хил рангдаги (одатда яшил ва сариқ) доғларни кўрамиз.

• Барглардаги хлоротик ёки қора доғлар: ўта оғир ҳолатларда улар баргларнинг бутун юзасида бўлади.

• Жингалак барглар: букланган барглар сарғайиши мумкин.

• Мевалардаги нуқсонлар деформацияси ёки пайдо бўлиши: улар пишиб етилмаслиги ва ҳажми кичик бўлиб қолиши, шунингдек доғлар пайдо бўлади.

• Ўсимлик заифлиги: унда энергия тугайди, шунинг учун у ўсишдан тўхтайди. Бинобарин, у заифлашади ва касалликларга кўпроқ чалинади.

Ягона самарали даволаш бу олдини олиш, шунингдек зараркунандаларга қарши курашдир. Бу муҳим ўсимликларни яхши суғорилган ва ўғитланган ҳолда сақланг ва шира, трипс ёки оқ пашша каби ҳашаротлар аниқлангандан сўнг уларга қарши кимёвий ишлов бериш лозим.

М. Абдумуталов,

М. Дадабоев,

Наманган вилояти ўсимликлар карантини ва ҳимояси бошқармаси Наманган ТИФ назорат маскани инспекторлари