Маъмурий судлар фаолияти янада такомиллаштирилмоқда

• 17.Февраля.2025
• 197

2017 йилда ташкил этилган бўлишига қарамасдан маъмурий судларда ўтган даврда кўриб чиқилган 120 мингта аризанинг қарийб 57 фоизи бўйича фуқаро ёки юридик шахслар аризалари қаноатлантириб берилиши натижасида уларнинг ҳуқуқ ёки қонуний манфаатлари тиклаб берилишига эришилган.

Шу билан бирга, маъмурий судлар фаолиятининг самарадорлигини янада ошириш ҳамда фуқаро ва юридик шахсларнинг одил судловга эришиш кафолатларини янада кучайтириш мақсадида соҳада ислоҳотлар узлуксиз давом этиб келмоқда.

Бу борада аввалги йилларда маъмурий судларда “суднинг фаол иштироки” тамойилининг жорий этилиши натижасида суд зиммасига низони тўғри ҳал қилиш учун далилларни мустақил йиғиш мажбурияти юклатилганлиги ёки суд қарори ижросини таъминламаган мансабдор шахсларга жарима қўллаш ваколати берилганлигини мисол сифатида кўрсатиб ўтиш мумкин.

Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2025 йил 30 январдаги “Фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг ҳуқуқларини суд орқали ҳимоя қилишнинг замонавий механизмларини жорий этиш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги ПҚ-33-сонли қарори қабул қилиниши ҳам маъмурий судлар фаолиятини янада такомиллаштиришга қаратилган навбатдаги қадам бўлди.

Хусусан, эндиликда қонунчиликка:

- қарори ёки ҳаракати (ҳаракатсизлиги) устидан шикоят қилинаётган давлат органи мансабдор шахси ёки унинг вакили суд мажлисида мажбурий иштирок этишини таъминлашни;

- маъмурий суд иш юритувида ишларнинг тезкор ва сифатли кўриб чиқилишини таъминлашга ҳамда фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларига ўз ҳуқуқларини ҳимоя қилиш учун қўшимча имкониятлар яратишга қаратилган дастлабки эшитув институтини жорий этишни;

- маъмурий судга низоларни ҳал этиш жараёнида судга ҳурматсизлик қилиниши ва суднинг хусусий ажрими бўйича чоралар кўрмасликка оид ҳуқуқбузарликлар аниқланганда, маъмурий ҳуқуқбузарликлар тўғрисидаги ишларни кўриш ваколатини;

- давлат органи ҳужжатининг қонуний кучига ишониб фаолият юритган фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг ишончини ҳимоя қилиш учун мазкур ҳужжатнинг кейинчалик бекор қилиниши ушбу шахснинг ўз мулкидан маҳрум бўлишига ёки бошқа оғир оқибатлар олиб келмаслигига оид қоидаларни;

- тадбиркорлик субъектларининг вақт ва маблағ билан боғлиқ ортиқча харажатларини қисқартириш мақсадида 2025 йил 1 майдан бошлаб тадбиркорлик субъекти томонидан тан олинган солиққа оид ҳуқуқбузарликлар бўйича солиқ органи томонидан ушбу тадбиркорлик субъектининг банклардаги ҳисобварақлари бўйича операцияларни тўхтатиб қўйиш тартибини жорий этишни ва тадбиркорлик субъекти солиққа оид ҳуқуқбузарликни тан олмаган ҳамда солиқ органи томонидан ўзининг банклардаги ҳисобварақлари бўйича операциялар тўхтатиб қўйилишига эътироз билдирган тақдирда, ушбу масала амалдаги тартибга мувофиқ солиқ органи аризасига асосан суд томонидан ҳал этилишини назарда тутувчи қўшимча ва ўзгартишларни киритилиши белгиланмоқда.

Қарорда назарда тутилган чора-тадбирлар ижроси юзасидан Ўзбекистон Республикаси маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги қонунчиликни такомиллаштириш бўйича идоралараро комиссияси тузилиб, унинг зиммасига 2026 йил 1 июлга қадар янги таҳрирдаги Маъмурий суд ишларини юритиш тўғрисидаги кодекс лойиҳасини белгиланган тартибда Ўзбекистон Республикаси Президенти Администрациясига киритиш вазифаси қўйилганлигини ҳам алоҳида таъкидлаб ўтиш жоиз.

Албатта, қарорда белгиланган чора-тадбирларнинг маъмурий судлар фаолиятига тадбиқ этилиши фуқаролар ва тадбиркорлик субъектларининг давлат органлари ва мансабдор шахсларнинг қонунга хилоф қарорлари, ҳаракатлари устидан судга шикоят қилишга оид конституциявий ҳуқуқларини таъминланишига қаратилган яна бир муҳим қадам бўлиб хизмат қилади.

А. ДАДАБАЕВ,

Наманган вилоят маъмурий судининг судьяси.